Toplumların geride bıraktığı pek çok yönetim tarzının özellikle işletmelerde bugün hala uygulamada olduğunu görmekteyiz. Çünkü, iktidarın ve gücün paylaşımı kavgası büyük ülkelerde geri kalmıştır ama, özellikle toplumların itici gücü olan firmalar ve sivil toplum kuruluşlarında halen kendisine yer bulmaktadır.
Örneğin; bir kişi hükümet seçimlerine oy kullanabilerek katılabiliyorken, şirket yönetiminde sadece söylenenleri yapmakta ve kendisine söz hakkı tanınmamaktadır.
Yönetim tarzlarını şöyle sıralayabiliriz;
Monarşi
Bu sistemde iktidar kutsal sayılan tek kişinin elindedir. Monarşinin birçok çeşidi vardır. Monarşinin başındakiler ülke topraklarını kendi toprakları sayar. Ülkemizde firmaların yönetim tarzı genelde monarşidir.
Oligarşi
Bu rejimde iktidar az sayıda insanın elindedir. Oligarşi de çeşitlidir. Oligarşide eşitler ve köleler bulunur. Bir firmada patronlar ya üst yöneticidirler veya yerlerine yönetimde insanlar bulunur. Yönetimde patron adına bulunanlar “huzur hakkı” alırlar.
Triumvirlik
Üç kişinin hep birlikte yönetimi ellerinde bulundurmalarıdır. Firmaların da üç kişi ile birlikte yönetildiği görülmektedir. İş görüşmelerini bile üç kişi birlikte izlerler. Birinci kuşağın, veliahdın ve genel müdürün bulunduğu pek çok firma triumvirlikle yönetilmektedir.
Feodal Monarşi
Feodal sistem, özgür bir insanın senyör denilen yöneticinin idaresinde karnının doyması ve korunması karşılığında senyöre hizmet etmesi olarak tanımlanabilir. Daha sonra sisteme şövalyeler de eklemlenmişlerdir. Bu sistemi işletmelere uygularsak çalışanlar işçilere, senyörler beyaz yakalılara, kontlar departman yöneticilerine, krallar patronlara, prensler ikinci kuşak patronlara, şövalyeler gönüllü Don Kişot’lara benzetilmektedir.
Demokrasi
Bütünüyle halk iktidarını tanımlar. Halk, temsilcileri vasıtasıyla iktidara katılır. Demokrasilerde yasama, yürütme ve yargı ayrıdır. Bugün siyasal kuram olarak demokrasi bütün dünyayı fethetmiştir.
Firmalarda katılımcılığın özendirilmesi demokrasi kültürünün yerleşmeye başladığını göstermektedir. Ancak, bir firmanın tamamen demokrasiyle yönetilmesi ütopyadır.
Totalitarizm
Devletin amaçlarına ulaşmak amacıyla her türlü aracı mübah görmesi olarak tanımlanabilir. Tek tip ideoloji, devlet çıkarları dışındaki çıkarlara izin vermemek totalitarizmin ana unsurudur. Sistem karizmatik bir şef tarafından yönetilir. Bazı firma yöneticilerinin tapılırcasına sevilmesi ve her yargısının mübah sayılması bu yönetim tarzının önemli özelliğidir.
Demokratik Meşruti Monarşi
Tek kişinin yönetimde göstermelik olarak da bulunabildiği sistemde halkın egemenliği kabul edilmektedir. Halk parlamento kanalıyla kendini ifade eder. Bu tür firmalar uygulamada bulunmaktadır. Örneğin; baba patronluğunu veliahdına devretmiştir, ancak patronun odası durmaktadır, patron her şeye rağmen veliahda akıl vermekte ve zaman zaman kararlarından vaz geçirmeye çalışmaktadır.
Geçmişten beri toplumlara uygulanan yönetim tarzları, bugün işletmelere uygulanmaktadır.
