Stratejik yönetim ileride dönük stratejilerin, amaç ve hedeflerin belirlendiği ve sonuçlarının değerlendirildiği bir yönetim modelidir.
Stratejik yönetimin en önemli unsuru stratejik planlamadır. Stratejik planlama ilk 3-5 yılda uygulanacak planlardır.
Stratejik yönetim önceleri özel sektörü yazınına girmiş, daha sonra kamu sektöründe de benimsenmiştir. Ancak, stratejik yönetim ve planlama ilk defa kamu işletmeleri tarafından uygulanmıştır.
60’lı yıllardan sonra, işletmelerin yönetiminde çevresel değişikliklerin ve rekabetin önemli olduğu ortaya çıkınca, stratejik yönetim ve planlama gündeme gelmiştir.
Stratejik planlamalarda her şeyden önce işletmenin mevcut durumu değerlendirilmektedir. Mevcut durumla ilgili herkes tarafından kullanılan teknik GZTF Analizi olmaktadır. Daha sonra 3-5 yıllık amaçlar belirlenir. Amaçlar çerçevesinde ulaşılmak istenilen yerle ilgili hedefler ve hedeflere nasıl ulaşılacağı ortaya konulur.
Stratejik planlama süreci 4 ana unsurdan oluşmaktadır;
- Çok yıllı planlama,
- Yıllık programlama,
- 3 veya 6 aylık izleme,
- Yıl sonlarında değerleme.
Çok yıllı planlama için misyon, vizyon, amaçlar ve hedefler belirlenmelidir. Takiben bu hedeflere uygun yıllık eylem planları hazırlanmalıdır.
İşletmenin yakın gelecekte yer alacağı pozisyonu belirleyecek süreç, hedeflerle yönetim olarak isimlendirilmektedir.
Üst yönetim tarafından işletmenin genel stratejisi ve iç-dış stratejileri belirlenmektedir. Daha sonra birimler bu stratejiler doğrultusunda hedefleri belirlemektedirler.
Genel stratejiler büyüme veya küçülme stratejisi, yatırım stratejisi, organizasyonun yeniden yapılanması stratejisi, satış stratejisi, ortaklık stratejisi ve tasfiye stratejisi olarak sıralanabilir.
İç stratejiler organizasyon yapısı stratejisi, insan kaynakları stratejisi, eğitim stratejisi, ar-ge stratejisi, teknoloji stratejisi, ürün veya hizmet geliştirme stratejisi, toplam kalite stratejisi, organizasyonun iç imajı stratejisi, mali planlama ve finans stratejisi olarak belirtilebilir.
Dış stratejiler ise tüketici stratejisi, satış ve pazarlama stratejisi, dağıtım stratejisi, tanıtım ve reklam stratejisi ve organizasyonun dış imajı stratejisi olarak sıralanabilir. Uygulamada kamu sektöründe çok yıllı stratejik planı hazırlama, bütçenin plana uygun olarak yapılması, izleme ve kontrol uygulanmaktadır. Ancak, performans değerlendirilmesi etkili bir şekilde yapılmamaktadır.
Özel sektörde ise, stratejik planlar laf olsun diye hazırlanmaktadır. Özel sektör sadece cirodaki gelişmeleri takip etmektedir.
