Murat Yerlikhan

OTORİTE

Murat Yerlikhan

WEBER’e göre, otorite üç değişik şekilde ortaya çıkmaktadır: Yasal otorite, geleneksel otorite ve karizmatik otorite.

 

Yasal otoritede, otorite altında bulunanlar hukuka itibar ederler. Emir verme gücünü kullananlar, akılcı kurallara uygun olarak davrandıkları sürece meşrudurlar. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet SEZER, yasal otoriteye örnek gösterilebilir.  

 

Gelelim geleneksel otoriteye:

 

Emir verme gücü ve emredenlerin meşruiyeti geleneklere bağlı olan kutsallıklara dayanmaktadır. Bu sistemde geleneklerin tayin ettiği efendilere biat edilir. Efendilerin verdikleri emirlerin meşruluğu, emirlerin geleneklere aykırı olmamasına bağlıdır. Bu otorite tipine kabile reisleri örnek gösterilebilir.

 

Geleneksel otoriteyi yasama yoluyla hukuk ve idari ilkeler oluşturarak inşa etmek mümkün değildir. Yeni hukuk kuralları eskiden beri geçerliymiş gibi kabul edilirse meşrulaşacaktır.

 

Geleneksel yapılarda en önemli mevkilerin, egemen yöneticinin ailesinden veya kabilesinden doldurulması gerçeği yaygındır. Bu tür yönetimlerde kölelerin ve özgürlüğü verilmiş kişilerin hızlı yükselmesine çokça rastlanır. Tarihte geleneksel otorite örnekleri bolca vardır.

 

Karizmatik otorite ise, insanların emredenlerin insan üstü yeteneklere sahip olduğunu kabul ettiği bir otorite türüdür. İktidarın meşruluğu liderin olağanüstü sayılan niteliklerine bağlıdır. Halk liderlerde kahramanlık veya örnek alınacak kişilik gördüğü için lidere bağlanır. Örnek olarak Atatürk gösterilebilir.  

 

Bu üç otorite türü saf haliyle toplumlarda bulunmamaktadır. Zaman içerisinde üç tür birbirinden etkilenmiş ve karışmıştır.

 

Otorite anlayışı birçok olumsuzluğu beraberinde getirmiştir. Bu olumsuzluklar şunlardır;

 

  • Moralin düşmesi,
  • İletişimin azalması,
  • Can sıkıntısının yaygınlaşması,
  • Başarı-kıdem çatışması,
  • Amaçların bayağılaşması.

Yazarın Diğer Yazıları