‘Gereğinden fazla merhamet vatana ihanettir.’
Mustafa Kemal Atatürk’e atfedilen bu söz, hem tarihsel bağlamda hem de günümüz şartlarında derinlemesine düşünülmesi gereken bir uyarı niteliği taşır.
Merhamet, insan olmanın en temel özelliklerinden biridir. Ancak, bu erdemin aşırıya kaçtığında toplumsal düzende ve milli güvenlikte nasıl tehlikelere yol açabileceğini anlamak, vatanseverliğin de önemli bir parçasıdır.
Merhamet, genellikle hoşgörü, affetme ve yardımseverlik ile eş anlamlı kullanılır. Her şeyde olduğu gibi merhamette de bir denge olmalıdır. Aşırı merhamet, adaletin sağlanmasını engelleyebilir. Toplumsal düzen ve güvenlik, bireysel ve toplu sorumlulukların yerine getirilmesine dayanır. Bir toplum, suç işleyen bireylerine karşı sürekli merhamet gösterdiğinde, bu durum adaletin tecelli etmesini engelleyebilir ve suça eğilimli bireylerin cesaretlenmesine yol açabilir.
Bu söz, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in kuruluş yıllarındaki tecrübelerinden doğduğu iddia ediliyor. O dönemde, ülkenin bağımsızlığı ve bütünlüğü tehlike altındayken, düşmanlarına karşı kararlılık ve sertlik göstermek zorundaydı.
Eğer düşmanlara karşı gereğinden fazla merhamet gösterilmiş olsaydı, belki de Türkiye Cumhuriyeti bugün var olmayacaktı. Atatürk, merhametin gerektiği yerde gösterilmesi gerektiğini, bu erdemin ülkenin güvenliği ve bağımsızlığı pahasına olmaması gerektiğini savunuyordu.
Günümüzde de benzer durumlarla karşı karşıyayız. Terör, organize suçlar ve yasa dışı faaliyetler, kontrolsüz göç toplumların huzurunu ve güvenliğini tehdit ediyor. Bu tehditlere karşı mücadelede, gerektiğinde kararlılık ve sertlik göstermek kaçınılmazdır.
Aşırı merhamet, bu tür tehditlerin güçlenmesine ve yayılmasına yol açabilir. Ulusal güvenlik, sadece sınırların korunmasıyla değil, aynı zamanda iç düzenin sağlanmasıyla da ilgilidir. İç tehditlere karşı etkili bir mücadele, zaman zaman sert önlemler gerektirebilir.
Elbette ki, merhamet sosyal adaletin de bir parçasıdır. Adalet, toplumsal huzurun ve barışın teminatıdır. Bu dengeyi sağlarken merhametin suistimal edilmesine izin vermemek gerekir.
