BİREYSEL menfaat ile toplumsal menfaat arasında bir çelişki olduğunda hangisinin tercih edilmesi gerektiği sorulsa, insanların çoğu “toplumsal menfaat” der.
Bu soruya muhatap olanlar, asıl düşüncesi öyle olmasa bile karşılaşacağı “tepkilerden korkarak” toplumun menfaatini daima bireysel menfaatinin önüne koyacağını beyan eder.
Ancak, bireysel çıkarla toplumsal çıkarı karşılaştırmak “elmalarla armutları toplamaya” benzer.
Bir bireysel çıkar bir başka bireysel çıkarla karşılaştırılabilir.
İhtilâf aynı türden olan şeyler, yani bireysel çıkarlar arasında söz konusu olabilir.
A’nın çıkarı B ile çatışabilir.
Bu durumda bireysel çıkarları tek tek teşhis etmek ve karşılaştırmak mümkündür.
Bireysel çıkarlar somuttur.
Genellikle kısa vadelidir ve “ekleme, çıkarma” gibi işlemlere tâbi tutulabilir.
Toplumsal çıkar farklı özelliklere sahiptir.
Bireysel çıkarın olduğu anlamda bir çıkar olamaz, çünkü bir birey gibi teşhis edilebilir ve diğerlerinden farklılaştırılabilir “bir beşerî varlığın” gözlenebilir menfaatine benzemez.
Toplumsal çıkar içinde birbirleriyle çelişik çok sayıda bireysel çıkarı barındırır.
Toplumsal çıkar, uzun vadede bireysel çıkar arayışlarını istikrarlı kılan kurum ve kuralların muhafaza edilmesidir.
"...Siz siz olun bireysel olarak düşünün ama menfaatleri toplum yararına gözetin."
Bu kural ve kurumların oluşturduğu çerçeve içinde bireysel çıkar arayışları toplumun çıkarlarını geliştirir.
Bu ikisi birbirinin zıddı değil tamamlayıcısı ve teşvik edicisidir.
“Biri diğerine tercih edilemez, edilmesi gerekmez; biri için diğerinden vazgeçilmez, vazgeçilemez.”
****
Bunları neden yazdım.
Şöyle etrafınıza bir bakın.
Özellikle toplum yararına olan hadiselerde nasıl da “bireyselciliği” ön plana çıkarıyoruz.
Nasıl da “kendi küçücük dünyalarımızın büyük menfaatleri” için emek harcıyoruz.
Ve bu tür istikrarlı “birey menfaatperestlerin” bu çıkarları doğrultusunda haracamayacakları efor, insan ve makam yoktur.
O yüzden siz siz olun, “bireysel olarak düşünün ama menfaatleri toplum yararına” gözetin.
Bunları bugünlerde seçime hazırlanan Ticaret Odası’nın etrafında dönen entrikalara uyarlayın.
Bakın o zaman nasıl da herkesin “menfaat dünyaları” için nasıl da bireysel çalıştığını çok iyi görmüş olursunuz.
GÜNÜN SÖZÜ
Unutmayın, yaktığınız can kadar canınız yanacak ve üzdüğünüz kadar üzüleceksiniz. Hz.Muhammed (s.a.v)
