Allah’ın emrinde üstünlük yani takva iledir. Kendi keyfine göre ibadet yapmak, Allah’ın emri olmayan, namaz, oruç, hac, zikir ve bunlar gibi, çeşitli ibadetleri yapmak ve çoğaltmak doğru değil ve şirk/ortak koşmak da olur. Takva: Allah’ın emrine göre helalini helal yapıp yemek, haramından kaçınmak, inanılmasını istediğini istediği gibi inanmak, eksiksiz ve fazlasız yapmak, yapma dediklerini de yapmamaktır. İbadetlerde, ahlakta, muamelatta, kısaca yaşantısında, Allah’ın emri Kurana, ve Resulünü örnek almada ölçülü davranmaktır.
49/Hucurat 13 “…Muhakkak ki, Allah yanında en değerli olanınız, Allahtan çok korkanınız ve emrine uygun yaşamanızdır. Allah bilen ve her şeyden haberdardır.” 29/Ankebut 7 “İman edip, imanın gereği güzel işler yapanlara gelince, kesinlikle biz onların yaptıkları kötülükleri örteceğiz ve onları yaptıklarının en güzeli ile ödüllendireceğiz.” 2/Bakara 82 “İman edip, imanın gereği olan doğruları yapanlara gelince, işte bunlar halkıdır. Orada ebedi kalacaklar.”
Ayetlere göre, Allah sorumlu olduğumuz ibadetlerden sorumlu tutuyor, farzları yapın diyor. Bir Müslüman hiçbir nafile ibadet yapmadan sadece Allah’ın farz emrini yerine getirerek, Salih amel yani doğru amel yapıp sevap alırsa sorumluluktan kurtulur, bunu Allah açıklıyor. 17/İsra 79 “Ve geceleyin uykuna ara vererek, sana mahsus/senin için olan bir nafile namazı kıl. Böylece Rabbinin, seni övgüye değer bir makama konuma ulaştırır.” İsra suresinin bu ayeti dikkat edersek, Resulümüze ait bir nafile namazdır. Müslüman olarak bizlerde öncelik olarak farz yapılacak işlerimizi engellemeyecek şekilde nafile kılabiliriz. Mesela nafile namaz kılmayıp, yerine Kuranı anlayarak okumak çok daha önemli ve faydalıdır. Çünkü Kuranı anlayarak okumak farz, ama nafile farz değildir. Kuranı anlayarak okumazsak Allah sorguya çeker. Nafileyi kılarsak sevap alırız, ama Allah niçin kılmadın diye sorguya çekmez.
Peki bir insan nafileleri kılmadan sadece farzları kılsa olur mu? Elbette olur, bunu deyince nafileleri kılmayın diye anlaşılmasın. Herkesin durumuna, iş şartlarına göre değişir. Boş olanlar nafile kılar, işi olanlarda kılmayabilir. Kuranı anlayarak okumak farz, işte çalışmak farzdır. Farz var iken nafile yapılmaz. Bir insan vakitlerin nafilesini kılmayıp, işinden dolayı sadece farzlarını kılsa namazın olmadı, eksik oldu denemez. 51/Zariyat 15 “Allaha karşı gelmekten sakınanlar cennet bahçelerinde ve pınar başlarında olacaklar.” Zariyat 16 “Onlar Rablerinin kendilerine ihsan edeceği nimetlerin mutluluğunu yaşayacaklar, çünkü onlar dünyada iken de iyi ve güzel işler yapan kimselerdi.” Zariyat 17 “Onlar geceleri az uyur,” Zariyat 18 “Ve seherlerde bağışlanmak için Allaha yalvarırlar.” Üzerine farz olan ibadetleri yerine getirip helalinden kazanmak için, işçilik, çiftçilik, hayvancılık, arıcılık, meyve sebze yetiştirmek, helalinden yiyip içmesi, uyuyup bedenini işe hazırlamak için dinlenmesi doğru ve dürüst yapılınca ibadettir.
Şöyle bir anlatım rivayet edilir. Hz. Ömer mescide toplanıp ibadetle meşgul olduklarını söyleyenlere, ne yapıyorsunuz der. Onlarda bizler Allaha tevekkül eden, ibadetle meşgul olan mütevekkilleriz derler. Hz. Ömer de onlara hayır sizler mütevekkil değil, müteşekkillersiniz/hazır yiyicilersiniz der ve onları bir işle meşgul olmaya yönlendirir. Demek ki helalından çalışıp, helalından yemek farzdır ve nafileden öncedir. Bu ve benzeri işleri olanlar, önceliklerini bunlara verip, eğer boş zamanı varsa, o zaman farzı engellemeden yap.
