Çalışma hayatında devrim gibi adımlar: İşverenlere caydırıcı cezalar yolda!
İşçilerin ücret hakları, resmi tatil ödemeleri ve esnek çalışma sistemleri yeniden şekilleniyor. İşverenlere ağır para cezaları, tarım işçilerine yıllık izin, çocuk çalışanlar için yeni düzenlemeler geliyor… Ayrıntılar Kayseri Anadolu Haber'de...
Çalışma hayatında yıllardır süregelen pek çok sorun için radikal adımlar atılıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve kamuoyuna ilk kez Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş’ın açıkladığı düzenlemeler, işverenler açısından ciddi yaptırımlar, işçiler açısından ise uzun süredir beklenen haklar getiriyor. Ücretlerin zamanında ödenmemesinden resmi tatil mesailerine, çocuk işçilerin korunmasından esnek çalışmanın yasal zemine oturtulmasına kadar birçok konuda kritik değişiklik yolda.
Çalışma hayatının uzun süredir çözüm bekleyen sorunları için hükümet kanadından dikkat çeken bir hamle geliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hazırlıklarını sürdürdüğü ve Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş tarafından ilk kez kamuoyuyla paylaşılan taslak düzenlemeler, hem işverenleri hem de çalışanları doğrudan etkileyecek.
Mevzuatta yer almayan ya da yetersiz kalan birçok başlık yeni düzenlemelerle yasal güvence altına alınacak. Karakaş’a göre, bu adımlar sadece idari yaptırımları değil, aynı zamanda sosyal adaletin sağlanmasını da hedefliyor.
Ücret ödenmezse 'kast' şartı kalkıyor
Mevcut iş yasasında işverenin ücret ödememesi halinde ceza uygulanabilmesi için “kast” unsuru aranıyor. Ancak bu durum çoğu zaman işverenlerin cezasız kalmasına neden oluyor. Yeni düzenlemeyle birlikte işverenin kastı olup olmadığına bakılmaksızın, işçiye ücretin zamanında ve eksiksiz ödenmemesi halinde doğrudan idari para cezası uygulanabilecek.
Karakaş’a göre, bu değişiklik işveren üzerinde caydırıcılığı artıracak ve işçinin maaşını zamanında almasını güvence altına alacak. Zira şu an birçok işyerinde bu boşluk nedeniyle ödeme gecikmeleri neredeyse alışkanlık haline gelmiş durumda.
Resmi tatilde çalışanın hakkı yasa ile korunacak
İş Kanunu'nda genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere ücret ödenmemesi halinde uygulanacak idari bir ceza düzenlemesi bulunmuyor. Bu eksiklik de işçilerin mağduriyetine yol açıyor. Yeni düzenleme, bu konuda da net bir yaptırım öngörüyor. Resmi tatilde çalıştırılan işçiye hak ettiği ücretin ödenmemesi durumunda işverene ceza uygulanacak.
Tarım ve küçük esnaf çalışanına yıllık izin müjdesi
Yeni düzenleme ile tarım ve küçük esnaf işyerlerinde çalışan işçilere yıllık ücretli izin hakkı tanınacak. Özellikle 50’den az işçinin çalıştığı tarım ve orman işleri ile esnaf-sanatkâr tanımına giren küçük işletmelerde, bu tür sosyal haklardan faydalanılamıyordu. Artık bu alanlarda çalışan işçilerin de yıllık izin gibi temel haklara erişmesi sağlanacak.
Çocuk işçilerin hukuki statüsü netleşiyor
Karakaş, iş kanunu kapsamında değerlendirilmeyen çocuk çalışanlar için de yeni bir düzenleme yapılacağını duyurdu. Türkiye’nin birçok bölgesinde yaşanan çocuk işçiliği sorunu, uzun süredir hukuki boşluk nedeniyle etkin biçimde denetlenemiyordu. Yeni düzenlemeyle, çocuk işçilere yönelik özel hükümler getirilerek bu alandaki denetimler güçlendirilecek.
Esnek çalışma yasal zemine kavuşuyor
Pandemiyle birlikte hızla yaygınlaşan uzaktan çalışma, hibrit sistem ve evden çalışma gibi modeller, bugüne dek yasal dayanağa sahip değildi. Yeni düzenlemelerle bu çalışma biçimleri yasal zemine oturtulacak. İşçi ile işveren arasındaki hak ve sorumluluklar netleşecek. Bu sayede esnek çalışmada yaşanan belirsizlikler giderilecek.
Çalışma süresi ve ücret belirsizliği ortadan kalkıyor
İş müfettişlerinin denetimlerinde sıkça karşılaşılan bir diğer sorun da çalışma sürelerinin belgelenmemesi. Şu anda bu konuyla ilgili açık bir ceza maddesi bulunmuyor. Yeni düzenleme ile çalışma saatlerinin kayıt altına alınmaması da cezai yaptırıma tabi olacak. Ayrıca işçinin günlük mü yoksa maktu ücretle mi çalıştığının belirsiz olması, SGK raporlarıyla uyumsuzluk yaratıyor. Bu noktada da yasal boşluk kapatılarak işverenin sorumlulukları netleştirilecek.
Meclis yolunda
İsa Karakaş’ın açıklamalarına göre, tüm bu düzenlemeleri içeren yasa teklifinin yakın zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulması bekleniyor. Karakaş, ilerleyen dönemde emeklilikte kademe bekleyenler, taşeron ve belediye işçileri, 3600 ek gösterge gibi konularda da yeni adımların atılacağının sinyalini verdi.
