Resmî Gazete'de karar çıktı: Destek sistemi tamamen değişti!
Devler desteklerinden yararlanma şartları değişti, kayıt sistemleri genişletildi ve bazı ödeme kalemleri yeniden düzenlendi. Kadın ve genç üreticilere yönelik yeni uygulamalar dikkat çekerken, kimi alanlar destek kapsamı dışına alındı. Peki, bu değişiklikler kimin lehine, kimin aleyhine? Ayrıntılar Kayseri Anadolu Haber'de...
Resmî Gazete’de yayımlanan yeni düzenleme ile tarımsal destekleme sisteminde kapsamlı değişiklikler getirildi. Tanımlardan başvuru şartlarına, ödeme hesaplama yöntemlerinden destek kapsamına eklenen alanlara kadar birçok başlık yeniden düzenlendi. Yapılan değişiklikler, hem üreticilerin desteklere erişimini hem de ödeme miktarlarını etkileyecek şekilde ele alındı.
Yeni düzenleme ile birlikte desteklerden yararlanabilmek için esas alınan kayıt sistemi yapısı genişletildi. ÇKS’nin yanı sıra KOBÜKS ve diğer kayıt sistemleri destekleme sürecine dâhil edildi. Ayrıca bazı destek kalemleri için birden fazla da kayıt şartı getirildi. Böylece hangi üretimin, hangi alanın ve hangi üreticinin destek kapsamına alınacağı yeniden tanımlanmış oldu.
Kayıt Sistemi değişti
Düzenleme kapsamında, destekleme süreçleri kayıtlı alanlar için daha sıkı şekilde ele alındı. Kayıt sistemlerinde yer almayan ya da gerekli belgeleri ibraz etmeyen alanlar için destek verilemeyecek. Kamuya ait olup yalnızca taahhütname ile sisteme kaydedilen ancak kira sözleşmesi bulunmayan araziler için de destek ödemesi yapılmayacak.
Ayrıca, destek ödemelerinde artık beyan edilen her alan dikkate alınmayacak. Üretim yapılan alanın tamamı değil, yalnızca kayıtlı, belgeli ve mevzuata uygun bölümü destek kısmına dahil edilecek. Kira sözleşmesi bulunmayan kamu arazileri, dere yatağı, yol gibi alanlar toplam üretim alanından düşülecek ve bu bölümler için herhangi bir destek ödemesi yapılmayacak. Böylelikle destekler, yalnızca resmî kayıtlara uygun alanlar üzerinden hesaplanacak.
Kadın ve genç üreticilere destek
Yeni düzenlemede kadın ve genç üreticilere yönelik özel bir başlık açılması dikkat çekti. Kapalı ortamda bitkisel üretim yapan kadınlar ile 41 yaşından gün almamış üreticiler için ilave destek ödemesi yapılması düzenleme ile getirildi. Belirlenen şartları sağlayan üreticilere, kapalı ortam üretim alanları için ek katsayı ile ödeme yapılacak.
Hesaplama yöntemi değişti
Destek ödemelerinin hesaplanma sistemi de tamamen değişti. Temel destek, planlı üretim desteği ve üretimi geliştirme desteği artık katsayı esaslı sistemle hesaplanacak. Daha önce uygulanan bazı ödeme yöntemleri ise tamamen yürürlükten kaldırıldı.
Yapılan bu düzenleme ile destek miktarları; ürün türüne, üretim alanına ve uygulamaya göre değişecek.
Biyolojik ve biyoteknik mücadelede rakamlar açıklandı
Yayımlanan düzenlemenin EK-20 tablosunda, biyolojik ve biyoteknik mücadele desteklerine ilişkin birim tutarlar da netleşti. Buna göre;
Örtüaltı ve kapalı ortamda yapılan bitkisel üretimde biyolojik mücadele için dekara 3.800 TL destek ödemesi yapılacak. Aynı alanlarda biyoteknik mücadelede feromon ve tuzak birlikte kullanıldığında 850 TL, yalnızca feromon kullanılması halinde ise 400 TL destek verilecek.
Turunçgil üretiminde biyolojik mücadele desteği 700 TL olarak belirlenirken, biyoteknik mücadelede feromon ve tuzak kullananlara 850 TL, yalnızca feromon kullananlara 310 TL ödeme yapılacak.
Açık alanda domates üretiminde biyoteknik mücadele kapsamında feromon ve tuzak kullanan üreticilere 400 TL, yalnızca feromon kullananlara 250 TL destek sağlanacak.
Elma, armut, ayva, bağ, kayısı ve nar gibi meyve gruplarında biyoteknik mücadele desteği dekara 850 TL olarak belirlendi. Zeytin üretiminde ise bu destek 310 TL seviyesinde tutuldu.
Şeftali ve nektarin üretiminde feromon ve tuzak kullanan üreticilere 850 TL, yalnızca feromon kullananlara 310 TL ödeme yapılacak.
Açık alan üretimlerinde paket bazlı destek tutarı 1.550 TL/dekar, örtüaltı ve kapalı ortam üretimlerinde ise paket destek tutarı 4.650 TL/dekar olarak açıklandı.
Bazı ürünler ve alanlar kapsam dışı
Resmî Gazete’de yayımlanan düzenleme ile birlikte bazı ürünlerde ekim sıklığı ve münavebe şartlarına ilişkin uygulamalarda değiştirldi. Buna göre sulu tarım arazilerinde mısır (dane ve silaj), patates, şeker pancarı, domates ve havuç ürünleri için yeni sınırlamalar getirildi. Alınan yeni kararlara göre bu ürünler, dört üretim yılı içinde art arda gelmemek şartıyla en fazla iki kez ekilebilecek.
Düzenlemede, münavebe kurallarına uyulmaması halinde planlı üretim desteklerinden yararlanılamayacağının altı çizildi. Aynı şekilde yem bitkileri ekilişlerinde de önemli değişikliğe gidildi. Fiğ, yulaf, çavdar ve tritikale hariç olmak üzere, yem bitkilerini daneye bırakan üreticilerin planlı üretim desteği alamayacağı belirtildi.
Ayrıca, Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma (ÇMVA) katılım primi desteğinin 2026 ve 2027 yıllarında ödenmeyeceği, kaldırıldığı, açıklandı. Ayrıca sertifikalı tohum desteklerinde de değişikliğe gidilerek, pamuk (kütlü) ve mısır (dane) ürünleri destek tablolarından çıkarıldı.
Geçiş süreci nasıl işleyecek?
2025 üretim yılına ilişkin daha önce başlatılan işlemler eski hükümlere göre sonuçlandırılacak. Ancak, yeni düzenlemeler sonraki dönemlerde işlemeye başlayacak.
