Osmanlı'nın sessiz dervişi: Kayserili Mehmed Tevfik Efendi
Kayseri doğumlu mutasavvıf Mehmed Tevfik Efendi'nin İstanbul'daki tasavvuf yolculuğu, Ahmed Amiş Efendi ile ilişkisi ve Osmanlı dönemindeki görevleri. Kayseri Anadolu Haber'de…
Kayseri’nin Yeşilhisar ilçesine bağlı Keşlik Köyü’nde doğan Mehmed Tevfik Efendi’nin hayatı, genç yaşta İstanbul’a gitmesiyle değişti. Babası Hasan Efendi’nin İstanbul’da çalışması nedeniyle kardeşiyle birlikte bu şehre giden Tevfik Efendi, burada tasavvuf çevreleriyle tanışma fırsatı buldu.
İstanbul’da, ‘Fatih Türbedarı’ olarak bilinen Ahmed Amiş Efendi’nin sohbetlerine katıldı. Bu sohbet halkasında kendisine memleketinden dolayı ‘Kayserili’ denildi. Zamanla hocasının güvenini kazanan Tevfik Efendi, Amiş Efendi’nin en güçlü halifelerinden biri hâline geldi.
Osmanlı sarayında mütevazı bir görev
Tasavvuf geleneğinde kişinin bir işle meşgul olması önemlidir. Bu anlayışla yaşayan Mehmed Tevfik Efendi, Sultan II. Abdülhamid döneminde saray mutfağında görev yaptı. Kaynaklarda bu görevin tablakârlık veya fırıncılık olduğu belirtiliyor. II. Abdülhamid tahttan indirildikten sonra saray personeliyle birlikte o da görevden ayrıldı. Bu dönemden sonraki iş hayatı hakkında ise çok fazla bilgi bulunmuyor.
Ahmed Amiş Efendi’nin 1920’de vefatından sonra şeyhlik makamına Mehmed Tevfik Efendi geçti. Yaklaşık yedi yıl bu görevi sürdürdü. 1927’de vefat edene kadar tarikatın manevi önderliğini üstlendi. Onun ardından posta Ahmed Tahir Maraşı Efendi oturdu.
Hikmetli sözleriyle hatırlanıyor
Mehmed Tevfik Efendi herhangi bir eser yazmadı; fakat tasavvuf çevrelerinde kendisinden aktarılan bazı sözler hâlâ önemini koruyor. En bilinen sözlerinden biri şöyle:
‘Hayrın da hak, şerrin de hak; şerrin bu mazhardan zuhur etmesin.’ Bu söz, onun kader ve insan sorumluluğuna bakışını özetleyen derin bir ifadedir.
Nüzhet Hanım ile yaptığı evlilikten bir kız çocuğu oldu. Ailesinin bir kısmı bugün hâlâ Kayseri’de yaşamaktadır. Manevi silsilesi ise Ahmed Amiş Efendi ve Kadızade Ömer-i Halveti üzerinden Halveti-Şabani geleneğinin tanınmış ismi Kuşadalı İbrahim-i Halveti’ye kadar uzanır.
Mehmed Tevfik Efendi, çok tanınmasa da bırakmış olduğu manevi etkiyle Kayseri'nin manevi tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Sessizliği, mütevazılığı ve güçlü manevi terbiyesiyle hatırlanan isimlerden biridir.
