- Haberler
- Güncel
- Osmanlı basınının Kayserili mimarı: Sabah Gazetesini kurdu, Kur'an'ı Türkçe yayımladı!
Osmanlı basınının Kayserili mimarı: Sabah Gazetesini kurdu, Kur'an'ı Türkçe yayımladı!
Kayseri doğumlu Mihran Efendi, Sabah Gazetesi'nin kurucusu oldu. Sadece gazetecilikte değil, Türkçe Kur'an-ı Kerim tercümesinde de öncülük etti. Detaylar Kayseri Anadolu Haber'de…
1850 yılında Kayseri’de dünyaya gelen Mihran Efendi’nin babası Karabet Nakkaşoğlu’dur. Küçük yaşta İstanbul’a giderek Mithat Paşa’nın kurduğu Sanayi Mektebi’nde matbaacılık ve mürettiplik sanatını öğrendi. Henüz 26 yaşındayken 25 Şubat 1876’da yayın hayatına başlayan Sabah Gazetesi’nin kurucuları arasında yer aldı.
Sabah Gazetesi ile yükseliş
Gazetenin ilk yıllarında başyazarlığını Şemseddin Sami üstlendi. 1882 yılında yönetimi devralan Mihran Efendi, Sabah’ı kısa sürede Osmanlı’nın en güçlü gazetelerinden biri haline getirdi. Osmanlı hükümetinden aldığı destekle ‘tam bir Osmanlı gazetesi’ hüviyetinde yayın yapan Sabah, dönemin önde gelen kalemlerini bünyesinde barındırdı.
Başyazarlar arasında Diran Kelekyan, Mahmut Sadık, Ahmet Rasim; yazı işlerinde Hasan Bedreddin, Selanikli Tevfik ve Abdullah Zühti yer aldı. II. Meşrutiyet’ten Milli Mücadele’ye kadar dönemin en etkili gazetesi oldu. Yahya Kemal, Refik Halid Karay, Ahmet Emin Yalman gibi isimlerin yazılarıyla güç kazandı.
Mütareke döneminde Peyam gazetesiyle birleşerek Peyam-ı Sabah adını aldı. Ancak Ali Kemal’in Milli Mücadele’ye karşı tavrı nedeniyle Mihran Efendi bu gazeteden ayrıldı. İzmir’in kurtuluşundan sonra tekrar Sabah adıyla yayın yaptı fakat kısa süre sonra matbaasını satarak gazeteyi kapattı.
Sürgün yılları ve vefatı
Mihran Efendi, İstanbul’da birçok mülk edinmiş, deniz ticaretinde de faaliyet göstermişti. Ancak Milli Kuvvetlerin İstanbul’u ele geçirmesiyle birlikte tüm mal varlığını satarak Fransa’nın Nice şehrine yerleşti. Burada, Türkiye’den sürülen ‘Yüzellilikler’e büyük yardımlarda bulundu.
Hayatı boyunca Osmanlı ve Türk basınına yön veren Mihran Efendi, Fransa’da sürgünde geçirdiği yılların ardından 1944’te Nice’de vefat etti.
Türk vatandaşı kalma kararı
Refi Cevat Ulunay’ın aktardığına göre, Fransa hükümeti Mihran Efendi’ye vatandaşlık teklifinde bulunmuştu. Ancak o, şu sözlerle yanıt verdi:
‘Türk doğdum, Türk yaşadım ve Türk öleceğim. Ama onlar beni tabiyetten çıkarmışlar… Ben çıkmadım ki. Bunlar her memlekette olabilir. Vatanıma kavuşmadan gurbette ölürsem, vasiyetim var, nüfus kâğıdımla, Türk pasaportumu benimle gömecekler.’
Türkçe Kur’an tercümesine öncülük
Aynı zamanda Cihan Kütüphanesi’nin sahibi olan Mihran Efendi, Türkiye’de ilk Türkçe Kur’an tercümesini yayımlayarak bu alanda da öncülük yaptı.
Böylelikle Kayserili Mihran Efendi, sadece gazeteciliğiyle değil, şahsiyetiyle ve vatanına olan bağlılığıyla da Türk basın tarihinde unutulmaz bir iz bıraktı.
