Kayserililerin soyu nereden geliyor? İşte Kayseri'nin etnik haritası
İç Anadolu Bölgesi'nde önemli bir konumda yer alan Kayseri'de Avşar ve Çerkesler gibi farklı kökenlere sahip vatandaşlar yaşıyor. Şehirde zaman zaman 'yerli' ve 'köylü' ayrımı da yapılıyor. Peki, Kayserililerin soyu nereye dayanıyor?
Kayseri İç Anadolu Bölgesi’nin hem tarihî hem de ekonomik açıdan en önemli şehirlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Yüzyıllardır farklı kültürlerin bir arada yaşadığı Kayseri’ de Avşar ve Çerkesler başta olmak üzere çeşitli etnik kökenden vatandaşlar bir arada yaşıyor. Şehrin sosyal dokusunda ‘yerli’ ve ‘köylü’ ayrımı gibi halk arasında kullanılan tanımlar zaman zaman öne çıksa da, bu ayrımların tarihî kökenleri tam olarak bilinmiyor. Kayseri’de yaşayanların kökeni ve geçmişi, zaman içinde farklı toplulukların göçleri, devlet politikaları ve tarihî gelişmelerle şekillendi. Peki, Kayseri halkının soyu gerçekte nereye dayanıyor?
‘Türk kitleleri Karaman ve Kayseri’yi yurt edindi’
Etnik kökenlerle ilgli çok sayıda kitap ve makaleler yazıldı. Prof. Dr. Salim Koca'nın Dandanakan'dan Malazgirt'e adlı kitabında yer alan bilgilere göre Kayseri’ye yapılan göçler erken dönemlere dayanıyor. Kitapta, ‘VIII. yüzyıldan itibaren Balkanlara inmeye başlayan Bulgarlar, Peçenekler, Kumanlar ve Uzlardan oluşan Türk kitleleri Anadolu’ya geçmiş, Karaman ve Kayseri’yi yurt edinmişlerdi’ ifadeleri yer alıyor. Yani, Kayseri’nin Anadolu'nun Türkleşme sürecinde stratejik ve tarihî bir rol oynadığı anlatılıyor.
‘En az 15 farklı Oğuz boyu yerleşti’
Bu görüşü destekleyen akademik çalışmalardan biri de Mehibe Şahbaz’a ait. XVI. Yüzyıl Anadolusu’nda Oğuz Boylarının Yerleştikleri Yerlerin Sancaklara Dağılımı adlı makalede, Osmanlı döneminde Kayseri çevresinde en az 15 farklı Oğuz boyunun yerleşik olduğu bilgisi veriliyor. Akkoyunlu, Avşar, Bayat, Bayındır, Beydili, Çepni, Döğer, Karkın, Kayı, Kınık, Kızık, Salur, Yazır, Yüregir ve Peçenek gibi boyların Kayseri Sancağı’nda yaşadığına dair veriler, şehrin etnik kökeninin sağlam bir şekilde Oğuz Türkmenlerine dayandığını gösteriyor.
Vikipedi’da yer alan bilgilere göre Kayseri MÖ 4000’li yıllardan itibaren kesintisiz bir yerleşim yeri oldu. Hititler, Asurlular, Romalılar ve Bizanslılar gibi pek çok uygarlığın hüküm sürdüğü Kayseri’de, Malazgirt Savaşı’nın ardından Türk hâkimiyetine girdi. Anadolu Selçuklu Devleti döneminde Kayseri, Konya'dan sonra en önemli merkez oldu ve Alâeddin Keykubad döneminde ise en parlak devrini yaşadı. Selçukluların ardından Eretna Beyliği, Dulkadiroğulları ve Karamanoğulları gibi Türk beylikleri tarafından yönetilen Kayseri 1515 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katıldı. Bu süreçte şehirdeki demografik yapı daha da çeşitlenmiş, ancak yerli halkın Türkmen kökeni büyük oranda korundu.
Bu veriler doğrultusunda Kayseri’nin tarihî, etnik ve kültürel dokusunun temelinde Oğuz boylarının güçlü bir şekilde yer aldığı görülüyor. Akademik çalışmalar ve tarihi kitaplar ışığında Kayserililerin büyük ölçüde Türk ve özellikle Türkmen kökenli olduğu gözlemlendi.
