Ankara tehdit altındayken Meclis için Kayseri planı yapıldı
AK Parti Kayseri Milletvekili Murat Cahid Cıngı, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin güvenlik gerekçesiyle Kayseri'ye taşınmasına yönelik alınan karara ve bu sürecin detaylarını paylaştı.
AK Parti Kayseri Milletvekili Murat Cahid Cıngı, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda 1921 yılında Millî Mücadele’nin en kritik günlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin güvenlik gerekçesiyle Kayseri’ye taşınmasına yönelik alınan kararı ve bu sürecin ayrıntılarını paylaştı.
Cıngı, Millî Mücadele’nin en kritik evrelerinden biri olan 1921 yazında yaşanan askeri gelişmeleri anlattı. Sakarya hattında çatışmaların şiddetlendiği bu dönemde Yunan ordusunun Polatlı’ya kadar ilerlediği, Ankara’nın ise yalnızca yaklaşık 50 kilometre mesafeden tehdit altına girdiğini paylaştı. Top seslerinin Ankara’dan duyulduğu, Meclis’in ve devletin varlığının dahi tehlikeye girdiği bu süreçte TBMM’de gizli oturumlar yapıldığı ifade etti.
Gizli oturumlarda dönemin Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa’nın askeri duruma ilişkin kapsamlı bir değerlendirme yaptığını aktaran Cıngı; ‘Meclis’in varlığının bile tehlikeye düşebileceği bu günlerde yapılan gizli oturumlarda Fevzi Paşa askerî tabloyu anlattı ve TBMM’nin güvenlik için geçici olarak Kayseri’ye taşınmasını önerdi’ ifadelerine yer verdi.
‘Kayseri yeni başkent olmaya hazırlanıyor’
Bu önerinin Meclis’te yoğun tartışmalara yol açtığına dikkat çekildi. Bazı milletvekillerinin Ankara’dan ayrılmanın kamuoyunda geri çekilme algısı oluşturabileceğini savunduğu, diğer milletvekillerinin ise devletin sürekliliğinin Meclis’in varlığının korunmasına bağlı olduğunu belirterek taşınmayı desteklediğini aktaran Cıngı paylaşımda şunları ekledi; ‘Sonunda çoğunluk, Kayseri’nin güvenliği, demiryolu bağlantısı, lojistik imkânları ve iç asayiş açısından uygun görülmesi nedeniyle öneriyi kabul etti. Kararla birlikte hazırlıklar hızla başladı. Kayseri Lisesi Meclis binası olarak seçildi ve kapısına Türkiye Büyük Millet Meclisi levhası asıldı. Bakanlık arşivleri, devlet matbaasının makineleri, resmî evraklar ve Yunus Nadi’nin Yeni Gün gazetesinin baskı tezgâhları trenlere yüklenip Kayseri’ye gönderildi. Milletvekilleri için konaklama yerleri belirleniyor, memurlar için lojman düzenlemeleri yapılıyor, şehir yeni bir başkenti ağırlamaya hazırlanıyordu.’
‘İkinci başkent unvanı aldı’
Ancak süreç tamamlanmadan askeri dengelerin değiştiği aktarıldı. 13 Eylül 1921’de kazanılan Sakarya Zaferi’nin ardından Ankara üzerindeki tehdidin ortadan kalktığı, başkentin düşme ihtimalinin sona ermesiyle TBMM’nin Kayseri’ye taşınmasına yönelik kararın iptal edildiğini aktaran Milletvekili Cıngı; ‘13 Eylül 1921’de kazanılan Sakarya Zaferi, Ankara üzerindeki baskıyı ortadan kaldırdı. Başkentin düşme ihtimali kalmayınca taşınma iptal edildi. Yine de bu süreç, Kayseri’ye resmî belgelerde geçen İkinci Başkent unvanını kazandırdı. Taşınma kararını içeren belge bugün hâlâ Mustafa Kemal Paşa’nın imzasıyla TBMM arşivlerinde yer almaktadır. Kayseri, o yaz devletin kalbi tehdit altındayken üzerine düşen sorumluluğu üstlenmeye hazır bir sığınak, bir güven limanı olmuştu’ dedi.
