Ey çöllerle vahaları birleştirmeye çalışan insan, ey yıldızları yan yana getirip bir dünya kurmaya uğraşan insan, ey adaları toplayıp, kıtalar yapmaya kalkışan insan, belki bunların bazılarını gerçekleştirebilir ve yapabilirsin. Amma bütün insanlığı tornadan çıkmış şekle sokamazsın. Bunca gayrete lüzum kalmadan, İslam ahlakını ve adaletini yaşayarak insanlığa hizmet etmek mümkündür. Damlalar ayrı, ayrıdır, amma onlarda göl olmak yolundadırlar. Kaynak suları ayrı, ayrıdır amma hepsi akarken birleşirler. Bahçedeki ağaçlara dönüp hepiniz elma olun demezsiniz. Çünkü elmanın yanında armut, erik, kayısı, şeftali, tut ve diğerleri de gereklidir. Öyleyse Müslüman olarak İslam’ın amellerini yapıp meyvelerini sevaba çevirmek gayretinde olsunlar.
Bakınız bitkilerden ve hayvanlardan birlik içinde çalışıp birbirlerine yardım edenler vardır. 3/ Ali İmran 102 “Ey iman edenler, Allaha karşı gelmekten hakkıyla nasıl sakınılması gerekiyorsa öyle sakının ve Müslüman olmadan sakın ölmeyin.” Ali İmran 103 “Ve topluca Allahın ipi Kurana sımsıkı bağlanın ve bölünüp parçalanmayın. Allahın sizin üzerinizdeki nimetini hatırlayın. Hani siz, bir zamanlar birbirinize düşmanlar idiniz. Allah kalplerinizin arasını uzlaştırdı. Allahın bu Kuranı sayesinde kardeşler oldunuz. Siz, bir ateş çukurunun kenarında idiniz de, Allah sizi oradan kurtardı. Doğru yolu bulasınız diye Allah, size ayetlerini işte böylece açıklıyor.” bazı insanlar, insan için kurt olurken, bitkiler ve hayvanlarda görülen birlik ve ortaklık adeta insanlığa örnek olmakta ve ders vermektedir. Mesela yosunlarla mantarlar kardeş gibidir.
Mantarlar, yosunu soğuktan korur, topraktan aldığı su ve madensel tuzlardan bir kısmını yosuna verirmiş. Kendisi karbon dioksit gazı çıkartır, bu gazlarlı yosun su ile karıştırır güneş hararetinden de 675 kalori alıp glikoz yapar, bir kısmını mantara yedirirmiş. Bazı aklı evvellerin dediği gibi, bunlar kendiliğinden oluşan işler değildir. Kainatı, insanlığı, hayvanları, bitkileri bir nizam ve ölçü içinde yaratan Allah’tır. Ormanların arazisi, dökülen yapraklar sebebiyle humuslu olur. Humuslu toprakta çam ağacına ve diğer ağaçlara zararlıymış. Çam ve diğer ağaçları yaratan onların yaşama şartlarını da yaratmıştır. Çam köklerinde meydana gelen mantarlar humuslu topraktan emici tüyleriyle topraktan aldıkları suyu çam ağacına verirmiş. Aynı zamanda çamın köklerini humuslu topraktan korurmuş. Öyle bir nizam kurulmuş ki, yaratan Allah tarafından çam gibi güçlü bir ağaç mantar gibi küçücük mantara hizmet edebilmektedir. Ey pişmanlık fırtınaları ile günah bulutlarını dağıtan insan neredesin, hiç mi düşünüp akıl etmiyor musun?
Binlerce yıl evvel yaratılmış hayvanlardan bugüne ulaşa fosiller, halen yaşamakta olan bazı hayvanlara benzemektedir. Nasıl olurda bunlar kendiliğinden olurmuş ve maymundan insan oluşmuş. Yapıları birbirlerine benzeyen insan ve hayvan organların vazifeleri de ayrı, ayrıdır. Birininki yüzmeye, diğeri uçmaya, diğeri iş görmeye yaramaktadır. Soru şu ilk uzuv nasıl meydana gelmiş ve bunu kim yapmıştır. Mesela insanların hayvanlar üzerinde değişiklik yaptıkları görülmemiştir. Çünkü yoktan var etmek yalnız yaratıcı olan Allaha aittir. Ali İmran 110 “Siz insanlar için çıkarılmış en hayırlı topluluksunuz. İyi ve güzel olanı önerir, kötü ve çirkin olanı engellersiniz. Allaha inanır ve güvenirsiniz. Kitap ehlide inanıp güvenseydi. İçlerinde inananlarda vardır fakat çoğunluğu yoldan çıkmışlardır.” Gerçekleri görmek gerek.
