Sıkıntı boyu aştı
Pandemi süreci başladı başlayalı sanayicinin dile getirdiği hammadde sıkıntısı küçük esnafa da yansıdı. Küçük esnaf hammadde bulamamaktan ve fiyatlardaki fahiş artıştan şikâyetçi.
HAMMADDE SORUNU KÜÇÜK ESNAFI DA ETKİLEDİ
Türkiye'de pandemi süreci başladığından bu yana sanayicinin sürekli dile getirdiği hammadde sorunundan küçük esnaf da etkileniyor. Büyük sanayi kuruluşları dertlerini gerek görece daha güçlü meslek odaları gerekse kendi potansiyellerinden dolayı kolayca ifade edebilirken, küçük esnaf ise şikâyetini sessiz sedasız kendi arasında dillendiriyor.
6 AYDA YÜZDE 300 ZAM
Kayseri'de tekstil işiyle uğraşan küçük esnaf, pandemi başladı başlayalı, kumaş ve benzeri hammaddelere hem ulaşmakta sıkıntı yaşadıklarını belirtiyor hem de son 6 ayda hammadde fiyatlarına yüzde 300'e varacak oranlarda zam yapıldığını söylüyor. Dertli esnaf, "Biz çarkın küçük dişlileriyiz, biz olmadan büyük dişlerin dönmeyeceğini bilmelilerdir." diyor.
"42 YILLIK ESNAFIM, BÖYLESİNİ GÖRMEDİM"
Kayseri'de 42 yıldan bu yana şapkacılık yapan Mustafa Filizman, konuyla ilgili görüşlerini sorduğumuzda, "42 yıllık esnafım, hiç böyle mal sıkıntısı çekmemiştik." dedi.
Söz konusu daralmayı üretimin eksikliğinin fiyatlara yansımasına bağlayan Filizman, pandeminin yanı sıra fırsatçılığın da hammadde fiyatlarının artışına neden olduğunu ifade etti. Filizman, "İnsanların ticaret anlayışı değişti. Başka iş kollarında da anormal bir fiyat artışı var.Pandemiden önce herkes malını satmaya uğraşıyordu ama pandemiden sonra üretim sınırlı olduğu için ve stokçuluktan dolayı mal satılmamaya başlandı. Döviz kurları yükseldikçe malını ellerinde tutup satmamayı tercih ettiler. Bizim mallar dövize endeksli olduğu için, Euro'ya bakıyorsunuz 8.20 ama bir hafta sonra 8.65 oluyor. Bunlar büyük iş yapanlar için büyük kazançlar demek. Öyle olunca malı ellerinde tutuyorlar gibi geliyor bize." dedi.
6 AYDA YÜZDE 94 ARTIŞ
Filizman, pandemi sürecinde kendi yaşadıklarına dair şunları söyledi:
"Ben şapka malzemesinde çok sıkıntı çektim. Şapkanın içine çektiğimiz groklen diye malzeme var. Devamlı mal aldığım bir satıcı bana bir ay cevap bile vermedi. Ondan sonra başka bir yerden daha yüksek fiyata aldım. Normalde aldığım yerde metresi 0.40 Kuruş'tu ama diğer taraftan 0.65'e almak zorunda kaldım. Şapka paketi yapıyoruz, kilosu 6 ay önce 18 Lira'ydı, şimdi 35 Lira. Neden arttı diye sordum, bu fiyata bile geri koyamayacakalarını söyledi."
"ÜRETİM ARTARSA FİYATLAR DÜŞER"
En nihayetinde tekelleşmenin artacağına ve küçük esnafın yaşayamaz hale geleceğine inandığını söyleyen Filizman, "Arz talep dengesinin değişmesi lazım. Örneğin Kayseri'de pastırma üretiliyor, 200 Lira'ya satılıyor. Ama belirli bir kesim fiyat 300 Lira'ya da çıksa alabiliyor, çünkü hayat standardı yüksek . Ama üretim artsa fiyatlar geri çekilir." şeklinde çözüm önerisi sundu.
"KÜÇÜK ESNAFI TÜKETECEKLER"
Bir başka esnaf da Abdülkadir Ocaktan. Ocaktan 31 yıldan bu yana toptan kot pantolon üretimi ve satışı yapıyor. O da Filizman gibi, bu sürecin büyük ve kurumsallaşmış firmaların işine yarayacağını, kendisi gibi küçük esnafın da yavaş yavaş tükeneceğine inandığını söyledi. Bu durumu birinci dünya ülkelerinin üçüncü dünya ülkelerini sömürmesine benzeten Ocaktan, fırsatçılıktan da dert yandı.
"6 AYDA YÜZDE 300 ENFLASYON MU OLDU ÜLKEDE?"
"Biz çarkın küçük dişlileriyiz, biz olmadan büyük dişlerin dönmeyeceğini bilmelilerdir." diyen Ocaktan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bana göre asıl problem fırsatçılık. Zaten Kayseri'de üretim yapıp Kayseri'de satsam para kazanamam. Dışarıda en ucuzunu buluyorum. Örneğin bobini bir sene önce 3 TL'ye alıyorduk şimdi 12 Lira. Bir yılda enflasyon yüzde 300 mü oldu bu ülkede? Ama ben aradaki 9 Lira farkı kazanamıyorum. Yani kârım düştü. Biz zaten artık kârdan geçtik, sırf ekmek yeme, çark dönsün derdindeyiz. Yani fiyatı kabul edersen mal ortaya çıkıyor, etmezsen sorun yok. Örneğin yine konfeksiyon lastiğinin kilo fiyatı 18 Lira'ydı, şu anda 32 Lira oldu. 6 ay içinde oldu bu."
"ÇİLLER KRİZİ'NDEN DE KÖTÜ"
Daha önce Tansu Çiller dönemindeki 5 Nisan kararları döneminde yaşanan krizde buna benzer bir daralma olduğunu belirten Ocaktan, "Tansu Çiller dönemindeki krizde piyasa 6 ay daraldı, bir de şu anki hükumet döneminde bu kadar daralma gördüm. Ama Tansu Çiller krizinde elindeki ürün para etti, araban değer kazandı, fiyat yükseldi de elindeki ürünün de fiyatı yükseldi. Şimdi ürünün fiyatı yüksek değil, durum daha kötü." ifadelerini kullandı.
(ÖZEL HABER) Selma Kara
